آذربايجان قلمي تهران سيلاحي قارشيسيندا
اون (10) تاريخي حاديثه
آذربايجانين يادداشيندا، سون 258 ايلليك بير دؤورو احاطه ائدن تاريخ، بوگونكو آذربايجاني تايماق اوچون غيرعادي بير اهميته ماليك دير. بو دؤرون حاكيم روحونو اؤزونده سيموللاشديران حاديثهلرين نئچه سيني بوردا سادالاماق اولار:
نادرشاه اووشارين اؤلومو (24 يون 1747
فتحعلي شاه قاجارين آذربايجان استقلالينا سون قويماسي (1798)
آذربايجانين شيمالي خانليقلارينين روس اسارتينه توش گلمهسي وآذربايجان اراضي بوتؤولويونون پوزولماسي (1812 دن باشلاياراق)
تبريزده ايرانين ايلك مطبعهسينين ايشه باشلاماسي (1817)
شيمالي آذربايجاندا «اكينچي»نين نشره باشلاماسيله آذربايجاندا معاصير تورك ديللي مطبوعاتين يارانماسي (22 ايول 1875)
جمعي 6 سونرا، ميرزا محمد طاهر تبريزينين استانبولدا «اختر» قازئتيني تأسيس ائتمهسي (1876 جي ايلين يانوار آيينين 13-ي)
آذربايجانين فكري و حربي رهبرليگي آلتيندا باش وئرميش مشروطه اينقيلابي (1906)
شيمالي آذربايجاندا اسلام عالمينين ايلك جومهوريتينين يارانماسي (28 ماي 1918)
فارس ارتيجاسي نين آذربايجاني محو ائتمك قصديله ايراندا حربي حوكومت چئوريليشي (20 مارت 1920)
اون بيرينجي (11-جي) جي قيزيل روس اوردوسونون شيمالي آذربايجانا حربي باسقيسي (28 آپريل 1920)
اشاره اولان حاديثهلرين آرديجيليغينا ديقت ائدركن اونلارين منطقي تسللسولونو ده گؤرمك اولور. يعني قيزغين سياست مئيدانيندا گئري اوتورماغا مجبور اولان آذربايجان ميلتي، مطبوعات اوجاقلاري كيمي موهوم مدنيت سنگرلريني قوروب مؤحكملنديرمهيه اوز گتيرير. «يا باشقلارينين توپراغيني فتح ائت يا يادلارين استيلاسينا دوشمهيه حاضير اول»- دونيا سياستينين دهيشيلمز قايداسي اولان عصيرده، نادرشاهين اؤلومو ايله آذربايجان توركو همداندان دربنده كيمي ياييلان تاريخي ارضيسينه گئري چكيلير. بوتؤو آذربايجان استقلاليتي 51 ايل دوام ائسه ده، فارسيستاني اشغال ائده بيلمهين اورمو افشارلاري اؤزلريندن گوجلو قاجار توركلرينه مغلوب اولورلار. هم شاه خطايي و هم نادرشاه اؤز گوجلريني و مشروعيتلريني آذربايجاندان آلمشديلارسا، قجرلر اؤز حاكميتلريني آذربايجانين مغلوبيتي قاني اوزرينده قورورلار و طبيعي دير كي داها روس اردوسو قاررشيسينا الي بوش چيخمالي اولورلار. معلوم فاكتديركي شيمالي آذربايجانين روس استيلاسينا توش گلمهسينده آذربايجاندا آنتي قجر احوال روحيهنين بؤيوك رولو اولموشدور. ساده جه اشاره ائديم كي ايران روس موحاريبهلري كيمي تاريخه دوشموش سيلسيله ساواشلارين بيرنجي و ايكينجيسينده، روس قوشونلارينين عالي حربي كامانداني (عالي نظامي فرماندهي) ائله فتحعليشاهين مغلوب ائتديگي محمدقولوخان افشار اورمولونون ايكي سردارينين عؤهدهسينده ايدي.
قجر سلالهسي نين حاكميت اولدوزو پاريلداماميش، سولماغا باشلايير 51 ايلليك استقلايتينين مغلوبيتيني و شيمالي خانليقلارين روس اسارتنيه دوشمهسينده آلديغي يارالاريني سيغاللايان آذربايجان، بيرداها آزاد بير حياتا چاتماغا آشاغيدان و ميلي مدنيتيني برپا ائتمكله باشلايير، ائله كي آذربايجان:
الف. مغلوبيتدن 19 ايل سونرا ايلك مطبعه و اوندان سونرا كيتاب و مطبوعات نشرينه باشالايير
ب. 89 ايلليك بير دؤورده ميللي مدنيتين برپاسي و فيكري اينتيباه دؤورونو اؤتركن موستقيل واحيد آذربايجانين پايتختي اورميهني فتح ائتميش قجرلره قارشي مشروطه اينقيلابين رهبرليگ ائديرلر.
ج. 99 ايل تبريز مطبعهسينين يارانماسيندان و «اكينچي» نين نشره باشلاماسيندان 43 ايل سونرا شيمالدا روس اسارتينه سون قويوب، دموكراتيك جمهوريت يارانير.
د. 14 ايل اينقيلاب و اينقيلابي بحراندان سونر فارس استيلاسي جنوبدا و 23 آي آزادليق و استقلادان سونرا روس اسارتي شيمالدا برپا اولور. بو ايكي فاجعهنين آراسيندا جمعي 39 گون فاصله وار.
بوگون بيز نادرشاه اووشارين اؤلوموندن 258 و بوتؤو آذربايجانين مغلوب اولماسيندان 207 سنه سونرا، آذربايجانين بوگونكو دورومون باشا دوشمك اوچون بو حاديثهلره ديقتله باخماليييق.
اولجه نادرشاه اووشار دؤورونده، او زامانين قايدالارينا تابع اولاراق، آذربايجان توركلريني بوتون ايرانا حاكيم و هيندوستان فتوحاتيندا گؤروروك. سني – شيعه و اونونلا آذربايجانلي – عثمانلي ضيديتلرينه سون قويماغا چاليشان نادرشاه شوبههلي بير طرزده قتله يئتيريلديگيندن سونرا، آذربايجان، شيماللي – جنوبلي 51 ايلليك، استيقلال دؤورونو ياشايير. اشغال ائديب، اشغال اولماماق شرايطينده ياشانان استقلادان سونرا مشترك مغلوبيتي تجروبه ائدن آذربايجان، ايكييه پارچالانيب و هر ايكي طرفده چوخ ضعيفلهنميش بير اسارت حياتي سورمهيه باشلايير. سيموليك معنالا دولو اولان؛ بير-بيرينه ياخين بير زامان بؤلومونده هر ايكي تايدا هم اينقيلاب اولور و هم آزادليق و دموكراسي تجروبهلري الده اولور. قيصا بير حاكميت و دموكراسي دؤورونون آردينجا مغلوبيت و يئني اسارت دؤورو باشلايير. بو اسارت دؤورو شيمالدا 71 ايل سورور و 1991 ده شيمالي آذربايجانين ايستيقلاليتي برپا اولانا كيمي دوام ائدير. جنوبدا هله 85 ايلدير كي بيز تاريخيميزين ان اوزون سورموش اسارتيني تجروبه ائديريك. باشقا سؤزله آذربايجان سون 258 ايلده، غلبه، ميللي آزادليق، مغلوبيت، ميللي اسارت و مدني حاضيرليق دؤرلريني كئچميشدير و بو مدني تداروك دؤورونده قلم و مطبوعاتين چوخ پارلاق بير رولو اولموشدور.
بو فنومثمنه بير معاصير دؤوردن بير مثال كيمي شهريارين «حيدرباباي سلام» پوئماسي اطرافيندا يارانميش كولتورل ميللي هيجان دالغالارينا اشاره ائتمك اولار. 1946 جي ايلده ميللي حوكومتين مغلوبيتيله ميللي غورو حيسيني لكهلنميش گؤرن آذربايجانين هم ضياليلاري و هم كوتلهسي، استاد شهريارين بو مجموعهسيني بير ميللي دايانيشما بايراغي كيمي باشلاري اوسته قالديريرلار. همين مسئله يعني كولتور و قلمين، سيلاح زورو قارشيسيندا اويناديغي رول، آذربايجان تاريخينده دائما تكرار اولان ترجيع بند كيمي آرايا چيخير.
يوخاريدا قيصاجا اشاره اولان حادثهلرين، آذربايجان ميلتينين بوگونكو ياشاييشينا سالديغي كؤلگهني گؤرمك چتين دئيلدير: بوگونكو آذربايجان هم شيمالدا و هم جنوبدا باشدان كئچيرديگي تاريخي حاديثه لرين ايزليني داشيير. ائله 1920 ده ايراندا آذربايجانا قارشي حياته كئچيريلن «ايران نوين» پروژهسي آذربايجانين آزادليق و دمكوكراسي احتيراصلاريني كنترول آلتينا آلماق مقصديله حياته كئچيريلمهيه باشلادي. ايراني مونو كوكتورل و مونو ائتنيك بير جمعينته چئويرمك مقصديله «بير آللاه، بير ديل، بير بايراق بير ميلت» پروژه سي باشلادي.
بير ديللي مونو ائتنيك ايران يارداماق پروژهسي 85 ايلدير كي اجرا اولماقدادير. 85 ايلدير كي، آذربايجانلي، اؤز اوشاغينا ايستهديگي آدي قويماق، اؤز ديلينده تحصيل سيتسمي الماق و حتي دونياسيني دگيشيندن سونرا، اؤز ديلنده يازيلميش بير قبير داشي آلتيندا اويماقدان محرومدور.
ايرانا مدرن تئاتر بخش ائتميش آذربايجانين اؤز ديلينده اولان تئاترلاري چوخدان باغلانيب، حتي محتشم تئاتر بيناسي ديناميتله پارتلاديريليبدير. 1945 جي ايلده آذربايجانين ميللي حوكومتي تأسيس ائتدييي تبريز ونيورسيتهسينده آذربايجان توركجهسيندن باشقا هر ديلده حتي اپرانتو ديليني اؤيرنمك اولار.
ايران، اسلام دينيندن اكسترم بير روايتله، بوتون انسانلارين حاقلاريني تاپتالايان دونيايه تئررور و وحشت صادر ائدن بير اؤلكهدير. اسستحصال يئرينه نفت ساتماقدان گلن پوللاري تپه دن ديرناغا كيمي فاسيد بير سيستمده بير سيرا آداملار آراسيندا پاي – پوشك ائتمك و اهاليني دؤولتي و غير دؤلتي ناركو مافيانين گيروونا وئرن بير سيستم بو 85 ايلين نتيجهسيدير. اهالينين آراسيندا عنعنوي اخلاق سيستمي تام پوزولوب و اونون يئرينه دونيا اخلاقي باخيمدان ان فاسيد و غير ساغلام جمعيتي آلميشدير.
آذربايجانليلار و سايير غيرفارس ميللتلره قارشي مدني (كولتورسل) سوي قيريمي هم شاه رژيمي و هم اسلام رژيمي طرفيندن سيستماتيك بير طرزده حياته كئچير و فارس صياليلارين بير چوخو بو سوي قيريميني يا پاسيو سوسماقلاريلا تأييد ائديرلر يادا بيرباشا آكتيوجهسينه بو سويقيريمينين مودافعي رولونو عؤهدهلرينه گؤتورورلر. بو ضياليلار و اؤزونو «ايران» آدينا منسوب ائتميش بير چوخ فارس سياسي قووهلر، غير فارس ميللتلرين بو سوي قيريمي قارشيسسيندا گؤسترديكلري مقاويمتي خاريجي توطئهلرين محصولو اعلان ائديرلر. آيدين دير كي، مسئلهني بو كوبودلوقلا يالنيش بير آچيدان (پرسپكتيودن) گؤرمك، حاكميتين بو ميللتلري ازمك سياستيني اعمال ائتمك اوچون داها يئني بهانهلر وئرير.
عومومي سياسي بحران، ايراني بير يول آيريجيندا قويموشدور: دموكراتيكلشمك يا گوندن-گونه دونيا سياست خريطهسينده تكلشيب، سايير دونيادان تجريد اولماق.
ايران و اونو احاطه ائتميش بؤلگهنين بير پارا اساسي بحرانلاريني نظره آلاراق، بو را ياشايان انسانلارين ياشاييشلاريندا راديكال بير ياخشيلاشما الده ائتمك اوچون بير پارا مسئلهلرين حلي قاچيلماز گؤرونور:
قادينلارين كيشيلرله برابر حاقلاري تأمين اولماليدير. برابر امك قارشيسيندا برابر معاش و سياسي قدرتن ياريسي قادينلار اوچون تضمين اولونماليدير. باشقا سؤزله «معاشين هاميسي و قدرتين ياريسي»
بوتون ميللتلر و ميللي قوروپلارين وارليغي (اكسيستنسي) اولدووقلاي كيمي قبول اولونماليدير. قدرت صاحيبلرينين هوسلري اساسيندا باشقا ميللتلرين آسيمله ائديليب محو اولمالاريندان قوندارما «ميلت»لر ياراتماق پروژهلري دايانديريلماليدير. نئچه مدنيتلي و نئچه ميللتلي اؤلكهلرين ميللي، ائتنيك و كولتورل خريطهسيني دهييشديرمهيه دايير جهدلر، لغو اولماليديرلار.
بؤلگهده مؤوجود اولان رسمي سرحدلر، بو و يا ديگر اؤلكهنين خئيرينه دهييشديريلمهدن اهالينين گل-گئدي، و اونلارين اقتصادي - مدني مناسبتلريني راحاتلاشديرماق اوچون تدريجي پلانلار اساسيندا شفافلاشماليديرلار.
بوتون بؤلگهده عموم بشري ديرلر و او جوملهدن انسان حاقلاري يئرلي قانونلاردان اوستون ساييلماليدير.
ايران، سايير بؤلگه دؤولتلري و دونيا اجتماعيتيله هارمونيك مناسبتلر ياراتمالي، قونشو و دونيا ميللتلري و دؤلتلري سيماسيندان دوشمن اوبرازي يارتماماليدير.
يوخاريدا كي شرطلرين يئرينه يئتيريلديگي حالدا، 35 مليونلوق گونئي آذربايجان ميلتي، ايراندا ياشايان سايير ميلتلرله بيليكده بير فدراتيو و دومكراتيك اؤلكه چرچيوهسينده فاناتيزم و دسپوتيزمدن اوزاق بير اؤلكهنين يارانماسيندا اشتراك ائدهجكدير.
يوخاريدا اشاره اولان تاريخي عنعنه يه اويغون اولاراق، 85 ايل تهران رژيمي اسارتينده ياشايان آذربايجانين جنوب حيصهسي، قيزغين مدني (كولتورل) سفربرليك دؤوورونو باشدان كئچيرير. سون ايللرده؛ موختليف آدلار آلتيندا، كيچيك و اورتا مقياسلي رنگارنگ پروفيللي مطبوعات اورقانلارينين سايي بعضا 100-ي آشميشدير.
سون ايللرده معاصير تئله- كامونيكاسيا اينقيلابي عوجوباتيندان، ايمكانسيز آذربايجان اوپوزيسيونو سون درجهده فايدالانميشدير.
موسيقي و تئاتر قوروپلاري اهميتلي بير مقياسدا آمما غير رسمي شكيلده چاليشماقداديرلار. هر ايل يون آيينين اورتاسيندا مليوندان آرتيق آذربايجانلي، افسانهوي تاريخي شخصيت اولان بابكين دوغوم گونونو قئيد ائتمك اوچون اونون آديني داشايان قالايا توپلانيرلار. مينلرله شاعير، موسيقيچي و هر جور ساز و سؤز اوستادلارينين بؤيوك مانيفستايونو كيمي كئچيريلن بو ايلليك قورولتايدا، مطبوعات و مئديا آداملارينين دا رولللاري اهميتلي و حتي تعيين ائديجيدير. سياست مئيدانيندا مين-بير تهلوكه و قدغنلرله قارشيلاشان آذربايجان، صاباحا گئدن يولونوداخيلده و خاريجده ياراتديغي مطبوعات و مئديا اورقانلاري ضياسيلا ايشيقلانديرير.
سكسان بئش (85) ايلليك ميلل ظولمون آغيرليغينا دؤزن گونئي آذربايجانين موقاويمت سنگرلرينين آدلاري بوگون «اكينچي» و «اختر» يئرينه؛ «وارليق»، «نويد آذربايجان»، «سايان»، «يول»، «اؤيرنجي» و بو كيمي آدلانير. تهران رژيمينين كنترولوندان تام كناردا فعاليت ائدن آوروپا و آمئريكادا فعاليت ائدن آذربايجانلي تشكيلاتلارين ياراتديقلاري مئديا اورقانلارينين دا روللاري، آذربايجانا سو هاوا كيمي لازيم اولان سربست اينفارماسيا دؤورويهسينده دانيلمازدير.
آذربايجان برداها اؤز اينتلكتوئل قووهسيني آنتي دموكراتيك قووهلر قارشيسيندا سفبر ائتميشدير.
0 Comments:
Post a Comment
<< Home